Danışman Hoca Nasıl Seçilir?

Bu yazıda “Danışman Hoca Nasıl Seçilir?” sorusuna yanıt aranacaktır. Bu yazı resmi süreçten ayrı olarak danışman hocanızı nasıl belirleyeceğiniz ve buna karar vereceğiniz ile ilgili bazı ipuçları içermektedir.

Danışmanınızı henüz belirlemediyseniz size birkaç tavsiyede bulunalım.

Bunlar geçmiş sahsı tecrübelerimizden ve yürüttüğümüz yüzlerce işten edindiklerimizdir. Bize göre çok kıymetli olan bu bilgiler, herkes için geçerli olmayabilir.

Danışman Hoca Nasıl Seçilir?

Öncelikle tezinizi her ne kadar 3 ya da 5 kişiden oluşan bir jüri önünde savunacak olsanız da bu onun öznelliğini bozmaz. Yani çoğunlukla sizin danışmanınız bu konuda esas karar mercidir. Bunun birkaç sebebi vardır ki en önemlisi jüri belirlemede son söz söyleyen kişi olmasıdır.   Hocanız kendi tanıdığı kişilerden bir komisyon oluşturduğunda onay verdiği tezin geçmesini sağlayacaktır. Ancak kendisi tezden habersiz olan danışman, yani sunumda ilk defa sizi-tezi görecekse bunun pek bir önemi olmayacaktır. Yani kısacası tez süreci esnasında ulaşılabilir, belli aralıklarla oturup yorumlarını alabileceğiniz, bunun yanında biraz da “rahat” bir hoca isinizi kolaylaştıracaktır.

Burada “rahat” hoca kavramının açıklanması iyi olabilir. Biraz da rahatsız edici olmuş olabilir ama hayatin gerçeklerinden bahsetmek gerekiyor. Bunlar gerçekler… İşte size bir gerçek; genellikle bayan akademisyen (hepsi için geçerli değil dikkat!) hocalarımız erkek hegemonyasında işlerini yaptıkları için kendilerini “bir şeyleri” ispatlamak zorunda hissedebilmektedir. Katılın ya da katılmayın, onlar bunun farkında olsun ya da olmasın, isterseniz farklı sebeplere bağlayın; bazı şeyleri daha eksiksiz ve kusursuz yapma eğiliminde olmaktadırlar. Bunun bir benzerini de danışmanı oldukları öğrencilerden beklemektedirler.

Eğer idealist biriyseniz, en iyisi olacak diyorsanız; en gıcık, anlayışsız ama alanında bir numara biriyle çalışmayı göze alabilirsiniz. Böylelerinin de var olduğunu biliyoruz. Bu konu neden lisans üstü eğitim aldığınızla da ilgilidir. Akademisyenlik mi düşünüyorsunuz? Peki öncelikleriniz neler?

1) bilim

2) iş ve para (başka meslek de düşünülebilir tabi 😉

3) aile (eş, çocuk vs.)

Bunlardan ilki dışında yani bilimi sevme dışında bir motivasyonunuz varsa siz lütfen idealist, alanında çok iyi, sizi zorlayacak bir danışman seçmeyin

 Danışman hocamızın rahat bir hoca olmasına karar verdik diyelim. Buna iten pek çok sebep olabilir ama bilimi sevmek, bilime katkı sunmak ve bilim için herzeyi göze almak yok! Ama unutmamak gerekir ki her lisans ustu eğitim alan akademisyen olacak, bilim insani olacak diye bir durum da yok. Ama bu durum, bu kişilerin (rahat hoca seçeceklerin) sevmedikleri ya da ise yaramaz bir konu çalışmak zorunda oldukları anlamına gelmez.  Bu gruptaki arkadaşların dikkat etmesi gereken bazı konular pek tabi bulunmaktadır.

İlk olarak üniversitelerinde bir hoca araştırması yapmaları gerekiyor. Bunu bölümlerinin akademik kadrosunu inceleyerek yapabilirler.  Yarım gün bu işe ayrılırsa yeterli olacaktır. Kendi gözlemlerinden yola çıkarak hocaların yaptıkları makaleleri inceleyerek bir sıralama yapılabilir. İlk 3,5,10 hoca belirlenir ve üniversiteye doğru yol alınır. Mümkünse ilk önce hocalarla tanışılmaz. Daha önceden hocanın danışmanı olduğu kişilere ulaşmak iyi bir yöntem olabilir (nasıl olabileceğine dair ufak bir ipucumuz var). Burada üniversitedeki araştırma görevlileri iyi bir hedeftir. Bunların danışmanları o bölümün hocalarıdır ve bu asistanların sizi yanıltmak için çok fazla sebebi bulunmaz. (İkinci yol biraz daha dolambaçlı ama bizce etkili ve bunu başka yerde bulmanız da zor. O yüzden kullananlar lütfen bilimsel tez merkezine atıfta bulunsun 🙂

Bu tezlerde öğrencilerin öz geçmişleri genellikle arka sayfalarda yer almaktadır. Bunları inceleyerek hem hocanın ne tip bir kaliteye onay verdiğini de görmüş olursunuz. Mail adresi veya telefonla ulaşılan öğrenciden bilgi alınabilir. Burada edineceğiniz bilgileri iki süzgeçten geçirmeniz gerekmektedir. Bilgi kaynağım hoca ile bir akrabalık ilişkisine sahip mi ya da aralarındaki bağ devam ediyor mu? Bunlara hayır diyen bir kişinin tecrübelerine güvenilebilir.

Hocalar hakkında bilgi sahibi olmak için bir gününüz daha gitti. Toplamda 1,5 gün harcamak hayatınızın en zor bir yılını yaşamanıza engel olabilir.

Şimdi elinizdeki listeyi yeniden sıralayın. Geliyoruz bir sonraki aşamaya; hocalarla görüşme. Yani hoca sizi seçer mi? Aslına bakarsanız bunu bir is görüşmesi gibi abartmaya gerek yok. Çünkü sizin danışmanlığınızı alınca hocanın da bazı kazanımları olacaktır. Haftalık ek ders alacaktır. Bunun dışında çalışkan bir öğrenciye denk gelirse yayın çıkma ihtimali ve adinin geçme durumu söz konusu olacaktır. Yani sizi hayrına kabul ettiği gibi bir düşünceye kapılmayın. Gidin görüsün ama görüşme siyasini en az kıdemli hocadan en üste doğru planlayın ve doğru hocayı bulduğunuzu düşündüğünüz anda kritik bir soru sorun. Diğerleri ile görüşmeye devam etmeli miyim? Çünkü olur da en kıdemli hocadan hoşlanmadınız ama o bir şekilde sizi istedi. Reddetmeniz pek mümkün olmayabilir. Alt kıdemdeki bir hoca da baskı yapıp sizi almakta da zorlanabilir. Üniversite ortamı maalesef hiyerarşik sistemi koruduğu kadar bunu çalışanların egolarıyla beslediği bir iç güce de sahiptir. Arada kurban olmayın bizden söylemesi.

Danışman hoca secimi bu kadar uzun mu anlatılmalı?

Evet! “Danışman Hoca Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?” sorusuna daha uzun yanıt vermek de mümkün ama şimdilik biz bu kadarla yetinmeye çalışalım.

Çünkü üniversitede kadrolu araştırma görevlisi olup, yani bir nevi kendisini değerlendiren kişi ile meslektaş olup doktora TİK’te (tez izleme komitesinde) bırakılan ve isinden olma tehlikesi yasayan kişiler tanıdık. Bunlar olabilecek şeyler, dost ahbap ilişkisi de bir yere kadar, söz konusu Türkiye bile olsa!